ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ನಿಮಿತ್ತ ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ

• ಅಶೋಕ ಪಾಟೀಲ

ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸ ಭಕ್ತಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಪವಿತ್ರ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಈ ಅವಧಿಯು ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕøತಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿವಿಧ ಆಚರಣೆಗಳು, ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ ವರ್ಷದ ಐದನೇ ತಿಂಗಳನ್ನು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳು ದಾನವರು ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರವನ್ನು ಮಣಿಸುವಾಗ ವಿಷ ಉದ್ಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಷ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಮತ್ತು ಮೃತ್ಯುಪಾಶವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಆಗ ದೇವನಾದ ಶಿವಶಂಕರನು ಲೋಕವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅದನ್ನು ಕುಡಿದು ಗಂಟಲಲ್ಲಿ ಶೇಖರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವನ ಹೆಸರು ನೀಲಕಂಠ ಎಂದಾಗಿಯೂ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಕ್ತರ ನಂಬಿಕೆ. ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಶ್ರಾವಣ ಸೋಮವಾರದಂದು ಹಿಡಿದ ವೃತವು ಯಾವಾಗಲೂ ಕೈಗೂಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆಯೇ ಜನರು ಈ ದಿನದಂದು ವೃತ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಇμÁ್ಟರ್ಥವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

#ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಮಹತ್ವ; ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸವು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಶಿವಶಂಕರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಧಿದೇವನಾದ ಶಿವಶಂಕರನ ತಾಂಡವ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ವಿನಾಶದ ದೈವಿಕ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದನು ಎಂದು ಭಕ್ತರ ನಂಬಿಕೆ. ಈ ಮಂಗಳಕರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಿವಶಂಕರನ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಭಕ್ತರು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು, ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಪವಾಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸವು ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಸಮುದ್ರ ಮಂಥನ (ಸಾಗರದ ಮಂಥನ) ಸಂಚಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಹ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳು (ಆಕಾಶ ಜೀವಿಗಳು) ಮತ್ತು ಅಸುರರು (ರಾಕ್ಷಸರು) ಅಮರತ್ವದ ಅಮೃತವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಗರವನ್ನು ಮಂಥನ ಮಾಡಿದರು. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಅನೇಕ ಮಹತ್ವದ ಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಥೆಗಳು ಈ ತಿಂಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿವೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದೆ ಎಂದೆನ್ನಬಹುದು.

ಆಚರಣೆಗಳು: ಶಿವಪೂಜೆ- ಭಕ್ತರು ತಿಂಗಳಾದ್ಯಂತ ಶಿವಶಂಕರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಸೋಮವಾರಗಳು ಬಹಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಈ ದಿನಗಳಂದು ಶಿವಶಂಕರನನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಉಪವಾಸ (ವ್ರತ)- ಅನೇಕ ಭಕ್ತರು ಸೋಮವಾರ ಮತ್ತು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಇತರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವರು ಸೂರ್ಯೋದಯದಿಂದ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದವರೆಗೆ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಕೆಲವರು ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಲನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕೆಲಭಕ್ತರು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಣೆಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ನೈವೇದ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿμÉೀಕ- ವಿಶೇಷ ಸಿಹಿ ಖಾದ್ಯ ನೈವೇದ್ಯಗಳು, ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ, ಹೂವುಗಳು, ಹಾಲು, ಮೊಸರು, ಜೇನುತುಪ್ಪ, ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗದ ಅಭಿμÉೀಕದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಂಥಗಳ ಪಠಣ- ಈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶಿವ ಪುರಾಣ, “ಓಂ ನಮಃ ಶಿವಾಯ” ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪಠಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ.

ಶಿವದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದು- ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜ್ಯೋತಿಲಿರ್ಂಗಗಳಿಗೆ ಭಕ್ತರ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಶ್ರಾವಣ ಸೋಮವಾರ ವ್ರತ- ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಪ್ರತಿ ಸೋಮವಾರವನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ದೇವರ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಇμÁ್ಟರ್ಥಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭಕ್ತರು ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಹತ್ವ- ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಸಮಯ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಹತ್ವದ ಅವಧಿಯಾಗಿದೆ. ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಕುಟುಂಬಗಳು ಒಗ್ಗೂಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ತಿಂಗಳು ದಾನ, ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪೆÇ್ರೀತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ, ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಇದು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಉಪವಾಸ- ಆಧುನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಉಪವಾಸವು ತೂಕ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಮೆದುಳಿನ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಯುಷ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ. ಆಯುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ, ಶ್ರಾವಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇಹವು ನಿಧಾನವಾದ ಚಯಾಪಚಯ, ದುರ್ಬಲಗೊಂಡ ಜೀಣಾರ್ಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಸೋಂಕುಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಳಗಾಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಕೊರತೆಯು ವಿಟಮಿನ್ ಡಿ ಕೊರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಇದು ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸಂಕೀರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಜನರು ಉಪವಾಸ ಕೈಗೊಂಡು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

2024ರ ಈ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸವು ಸಮಸ್ತ ನಾಡಿನ ಸಕಲ ಸದ್ಭಕ್ತರಿಗೆ ದೇವಾಧಿದೇವನಾದ ಶಿವಶಂಕರನು ಆಯುಷ್ಯ, ಆರೋಗ್ಯ ನೀಡಲೆಂದು, ಅನ್ನ ನೀಡುವ ಅನ್ನದಾತನಾದ ಇಡೀ ರೈತಾಪಿವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಂಪತ್ಭರಿತವಾದ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯಲೆಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತೇನೆ.

ಅಶೋಕ ಪಾಟೀಲ
ಹವ್ಯಾಸಿ ಪತ್ರಕರ್ತರು
ಕಲಬುರಗಿ