ಕಲಬುರಗಿ: ಕಲ್ಯಾಣದ ಸಾಮ್ರಾಟನಾಗಿದ್ದ ೨ನೇ ಬಿಜ್ಜಳನು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದುದು ೧೧೬೨ರಲ್ಲಿ. ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆ ಕೊನೆಯಾದುದು ೧೧೬೭ರಲ್ಲಿ. ಆದರೆ ಅವನ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆಜಗದೇವ-ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮ ಶರಣರು ಕಾರಣರು ಎಂದು ಪಾಲ್ಕುರಿಕೆ ಸೋಮನಾಥ, ಭೀಮಕವಿ ಆದಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡದ ಕವಿಗಳು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಬಿಜ್ಜಳನು ೧೧೬೭ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮಗ ಸೋವಿದೇವನಿಗೆಅಧಿಕಾರ ಹಸ್ತಾಂತರ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆಂದು ಶಾಸನಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಈ ಮಾತನ್ನು ಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸ ತಜ್ಞರಾz ಡಾ. ಪಿ.ಬಿ. ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಡಾ.ವೀರಣ್ಣದಂಡೆ ಅವರು ವಿವರಿಸಿದರು.
ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ, ಲಿಂ.ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಬಸಪ್ಪಕಾಮಶೆಟ್ಟಿ ಹಾಗೂ ಲಿಂ. ಅನುಸೂಯಾ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ತುಪ್ಪದಗದಗ ಇವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ದತ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ’ಬಿಜ್ಜಳನ ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದರೆಂಬ ಶರಣಜಗದೇವಪ್ಪ ಹಾಗೂ ಮೊಲ್ಲೆಬೊಮ್ಮಯ್ಯ’ ಅವರನ್ನು ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುತ್ತ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.
ಶರಣಜಗದೇವಪ್ಪ ಸಿಂದಗಿ ತಾಲೂಕಿನ ಬಬಲೇಶ್ವರದಲ್ಲಿರುವದೇಸಾಯಿ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟವರು. ಮಲ್ಲಿಮೊಮ್ಮಯ್ಯಜಗದೇವಪ್ಪಅಣ್ಣತಮ್ಮಂದಿರೆಂದು ಆ ಮನೆತನದವರು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.ಅದು ಸತ್ಯವಾದುದಲ್ಲ. ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮಯ್ಯಕೊಪ್ಪಜಿಲ್ಲೆಯಯಲಬುರ್ಗಾತಾಲೂಕಿನರ‍್ಯಾವಣಕಿ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದವರು.ಅಲ್ಲಿಅವರ ಸಮಾಧಿಇದೆ. ರ‍್ಯಾವಣಕಿಯ ಹಿರೇಮಠ ಎಂಬ ಕುಟುಂಬದಜಗಲಿಯ ಮೇಲೆ ಬಿಜ್ಜಳನ ಕೊಲೆಗೆ ಬಳಸಿದರೆಂದು ಹೇಳುವ ಎರಡು ಖಡ್ಗಗಳಿವೆ.
ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮಯ್ಯರ‍್ಯಾವಣಕಿ ಸಮೀಪದಕಲ್ಲೂರಿನಕಲ್ಲೇಶ್ವರನ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು.ಕಲ್ಲೇಶ್ವರನದೇವಸ್ಥಾನ ೯ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಕಾಳಾಮುಖ ಶೈವಸಂಪ್ರದಾಯದ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು.ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮಯ್ಯನ ಶಿಕ್ಷಣ ಆಗಿದ್ದುಇಲ್ಲಿಯೇ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಕಾಳಾಮುಖ ಶೈವಧರ್ಮೀಯ ಶಿಕ್ಷಕನಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಬಂದ ನಂತರ ಅವನು ಕಲ್ಲೇಶ್ವರದೇವಸ್ಥಾನ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಶರಣ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೮೬ರ ಶಾಸನ ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮಯ್ಯನಿಗೆ ಆ ಭಾಗದರಾಜನು ’ಪ್ರಮಥರಗಣಮಠಕ್ಕಾಗಿ’ ೨೦೦ ಮತ್ತರು ಭೂಮಿಯನ್ನು (೧೦೦೦ ಎಕರೆ) ದಾನವಾಗಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ.
ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮಯ್ಯ-ಜಗದೇವಪ್ಪಕೂಡಿ ಬಿಜ್ಜಳನ ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಬಿಜ್ಜಳನ ನಂತರಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮಗ ಸೋವಿದೇವ ಮೊಲ್ಲಿಬೊಮ್ಮಯ್ಯನನ್ನುಜೀವಂತಇರುಗೊಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದುತೋರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜಗದೇವಪ್ಪ ಏನಾದನೆಂದು ನಮಗೆ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಬಿಜ್ಜಳನ ಮಗ ಸೋವಿದೇವ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದನಂತರವೂ ಬಿಜ್ಜಳನು ಜೀವಂತಇದ್ದನೆಂದು ಶಾಸನಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆಂದು ಡಾ.ದಂಡೆಅವರು ಸಂಶೋಧಕ ಪಿ.ಬಿ. ದೇಸಾಯಿಅವರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸಿದರು.
ಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತ ಪ್ರಾಚಾರ‍್ಯರಾದ ಪ್ರೊ.ವೈಜುನಾಥಎಸ್. ಕೋಳಾರ ಅವರು ವಹಿಸಿದ್ದರು.ಕಲಬುರಗಿ ಬಸವ ಸಮಿತಿಯಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದಡಾ. ವಿಲಾಸವತಿ ಖೂಬಾ, ದತ್ತಿದಾಸೋಹಿಗಳಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ಶೀಲಾ, ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವನಾಥಕಾಮಶೆಟ್ಟಿಅವರು ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರು.ಡಾ. ಆನಂದ ಸಿದ್ದಾಮಣಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.