ಕಲಬುರಗಿ: ಕಾಳಗಿ, ಸನ್ನತಿ, ಮಳಖೇಡ್, ಶಹಾಬಾದ, ಫಿರೋಜಾಬಾದ್, ಕನಗನಹಳ್ಳಿ, ಹೊಲ್ಕೊಂಡ ಮತ್ತಿತರ ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪುರಾತನ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕುರಿತು ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸಚಿವ ಪ್ರಿಯಾಂಕ್ ಖರ್ಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಭೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು, ಸಂಶೋಧಕರು, ಕಲಾವಿದರು ಹರ್ಷ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸುಮಾರು 200 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲವಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಬಹಮನಿಗಳ ಪ್ರಬಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಒಂದು ದಶಕದಿಂದ ಫಿರೋಜಾಬಾದ್‍ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಲಾವಿದ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರಾದ ರೆಹಮಾನ್ ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಯಾಜುದ್ದೀನ್ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ಕಳವಳಕಾರಿ ವಿಷಯ ಹೇಳಿದರು.
ಕಲಬುರಗಿಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 27 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಫಿರೋಜಾಬಾದ್ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಅರಮನೆ ನಗರವಾಗಿದೆ. ಬಹಮನಿಯ ಎಂಟನೇ ರಾಜ ತಾಜುದ್ದೀನ್ ಫಿರೋಜ್ μÁ 1399 ಮತ್ತು 1406 ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೋಟೆಯು ಇಂದು ಅವಶೇಷಗಳಲ್ಲಿದೆ. ಭೀಮಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಫಿರೋಜಾಬಾದ್ ನಗರವು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಆದರೆ ಅಜ್ಞಾತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪರಂಪರೆಯಾಗಿದೆ.
ಕೋಟೆಯೊಳಗಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಜಮಾ ಮಸೀದಿ, ಮಧ್ಯದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಇದೆ. ಅರಮನೆಯ ಪ್ರದೇಶವು ಎತ್ತರದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ವಿವಿಧ ಆವರಣಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ, ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಲ್ಲಿನ ಅವಶೇಷಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಆಧುನಿಕ ರೈತರು ಕೃಷಿಗಾಗಿ ಕೆಲವು ಭೂಮಿಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸ್ಥಳೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯು ಅವಶೇಷಗಳ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕ ರೆಹಮಾನ್ ಪಟೇಲ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕನಸಿನಂತಹ ಅವಶೇಷಗಳು, ಕಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಜೊಂಡುಗಳಿಂದ ತುಂಬಿವೆ, ನಮ್ಮ ವಿಶಾಲವಾದ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ತುರ್ತಾಗಿ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಕಲಾವಿದ ಮತ್ತು ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಯಾಜೋದ್ದೀನ್ ಪಟೇಲ್ ತಮ್ಮ ಮಾತುಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ, ನಗರವು ಸ್ಥಳೀಯ ಘನ ಕಲ್ಲಿನ ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಒಳಗೆ ಹೋಗಲು ಸ್ಮಾರಕ ಗೇಟ್‍ವೇಗಳ ಮೂಲಕ ಹೋಗಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಕಮಾನಿನ ಮೇಲೆ ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹುಲಿಗಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಜನ ರಾಣಿಯರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸ್ತ್ರೀ ಪರಿವಾರಗಳಿಗಾಗಿ ಅನೇಕ ಜರ್ಜರಿತ ವಸತಿ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ನಾಲ್ಕು ಗೇಟ್‍ವೇಗಳಿವೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ತಾರಿಕ್ ಅಜೀಜ್ ಫಿರೋಜಾಬಾದಿ ವಿವರಿಸಿದರು; ಪೂರ್ವದ ಗೇಟ್‍ವೇಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೋಟೆಯ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೇಟ್‍ವೇ ಆಗಿದೆ. ಗುಮ್ಮಟಗಳು ಮತ್ತು ಪಿರಮಿಡ್ ಕಮಾನುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ‘ಶಾಹಿ ಹಮ್ಮಮ್’ (ರಾಜಮನೆತನದ ಸ್ನಾನಗೃಹಗಳು) ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ರಾಜಮನೆತನದ ಸ್ನಾನಗೃಹದ ಆರಂಭಿಕ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಅದರ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೇಲೆ ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ ದಾಖಲಾತಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರವು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಬೇಕು. ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ಧಾರವು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಅದರ ಹಿಂದಿನ ವೈಭವವನ್ನು ಮರಳಿ ತರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಬಹುದು.