- ಸಾಜಿದ್ ಅಲಿ
ಕಲಬುರಗಿ: ದಕ್ಕನ ಭಾಗದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೂಫಿ ಸಂತ ಸೂಪಿ ಹಜರತ್ ಖ್ವಾಜಾ ಬಂದೇ ನವಾಜ್ (ರ.ಅ) ಅವರ ಕುರಿತು ನಿಮ್ಮಗೆ ನಿಮಗೆಷ್ಟು ಗೊತ್ತು..? ಅವರು ಯಾರು..? ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದರು..? ಅವರ ಸಾಧನೆ ಏನು..? ಭಾವೈಕ್ಯತೆಯನ್ನ ಸಾರಿದ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ‘ಈ ಮೀಡಿಯಾ ಲೈನ್’ ನಿಮಗೆ ತಿಳಿಸುವ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
ಹಜರತ್ ಖ್ವಾಜಾ ಬಂದೇ ನವಾಜ್ ದಕ್ಕನ್ ಭಾಗದ ಕಲಬುರಗಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೂಫಿ ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಹೊಂದಿದ ದಿಗ್ಗಜ ಸೂಫಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಯ್ಯದ್ ವಾಲ್ ಷರೀಫ್ ಕಮಾಲುದ್ದೀನ್ ಬಿನ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಬಿನ್ ಯೂಸುಫ್ ಅಲ್ ಹುಸೇನಿ ಅವರ ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು. ಇವರನ್ನು ಸಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಖ್ವಾಜಾ ಬಂದೇ ನವಾಜ್ ಗೇಸುದರಾಜ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಬಂದೇ ನವಾಜ್ ಅವರು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು 07 ಅಗಸ್ಟ್ 1321 ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ, ಚಿಸ್ತಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಚಿಸ್ತಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೂಫಿ ಸಂತರ ಕುಟುಂಬವಾಗಿದೆ. ಈ ಕುಟುಂಬ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳ ಮೂಲಕ ತಿಳುವಳಿಕೆ, ಸಹನೆ, ಬೆಳಸಿದಲ್ಲದೆ, ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಹಜರತ್ ಅಲಿಯ ವಂಶಸ್ಥರು. ಅವರ ಪೂರ್ವಜರು ಹೆರಾತ್ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಇವರು ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಬಂದು ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಹಜರತ್ ಸಯ್ಯದ್ ವಾ ಷರೀಫ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಬಿನ್ ಯೂಸುಫ್ 721 ಹಿಜ್ರಿಯ ರಾಜಾಬ್ ನ 4 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಹಜರತ್ ಸೈಯದ್ ವಾಲ್ ಶರೀಫ್ ಯೂಸುಫ್ ಬಿನ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಲ್ ಹುಸೇನಿ ಪವಿತ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಹಜರತ್ ನಿಜಾಮುದ್ದೀನ್ ಉಲ್ ಲಿಯಾ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.
ಸುಲ್ತಾನ್ ಮುಹಮ್ಮದ್-ಬಿನ್ ತುಘಲಕ್ ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ದೌಲಾಬಾದ್ (ದೇವಗಿರಿ) ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು, ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಅತೀಂದ್ರಿಯರು ಸಹ ಹೋದರು. ಅವರ ಹೆತ್ತವರು ಕೂಡ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋದರು.
ಗೇಸುದರಾಜ್ ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೂಫಿ ಸಂತ ಹಜರತ್ ನಸೀರುದ್ದೀನ್ ಚಿರಾಗ್ ದೆಹಲಿಯವರ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಚಿರಾಗ್ ದೆಹಲಿಯವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಗೇಸುದರಾಜ್ ಸಿಂಹಾಸನದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಪಡೆದರು. ದೆಹಲಿಯ ಮೇಲೆ ತೈಮೂರ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ ದಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಸುಮಾರು 1400 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ದೌಲಾಬಾದ್ಗೆ ಹೋದಾಗ, ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಿಸ್ತಿ ವಿಧಾನವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, 1397 ರಲ್ಲಿ, ಕಲಬುರಗಿಯ ಸುಲ್ತಾನ್ ತಾಜ್-ಉದ್-ದಿನ್ ಫಿರೋಜ್ ಷಾ ಅವರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಅವರು ಡೆಕ್ಕನ್ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ) ಗುಲ್ಬರ್ಗಕ್ಕೆ ಬಂದು, ನೆಲೆಸಿದರು ಎಂದು ಇತಿಯಾಸದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.
ಹದಿನೈದನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಖ್ವಾಜಾ ಬಂದೇ ನವಾಜ್ ಅವರು ನಾಸಿರುದ್ದೀನ್ ಚಿರಾಗ್ ದೆಹಲಿ ಅವರ ಹತ್ತಿರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ದೆಹಲಿಗೆ ಮರಳಿದರು. ಬಂದೇ ನವಾಜ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಜರತ್ ಕೆಥಾಲಿ, ಹಜರತ್ ತಾಜುದ್ದೀನ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಮತ್ತು ಕಾಜಿ ಅಬ್ದುಲ್ ಮುಕ್ತಾದಿರ್ ಅವರ ಉತ್ಸಾಹಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಇದ್ದರು. 1397 ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ, ಮೇವತ್, ಗ್ವಾಲಿಯರ್, ಚಂದರ್, ಏರ್ಚಾ, ಚತುರ್, ಚಂದೇರಿ, ಮೈಂಧರ್, ಬರೋಡಾ, ಖಂಬೈಟ್ ಮತ್ತು ಗುಲ್ಬರ್ಗದಂತಹ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಬೋಧಿಸಿದ್ದರು.
ಅವರ ತಂದೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಅವರು ಧರ್ಮದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಕಳೆದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಹತ್ತು ವರ್ಷದವಳಿದ್ದಾಗ ತೀರಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅಜ್ಜ ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಅವರಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಅವರು ಮಿಸ್ಸಿಬಾ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕ ಕದುರಿಯಿಂದ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು.
ಗೆಸು-ಡ್ರಾಜ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆ
ಒಂದು ದಿನ ಅವರು ಹಜರತ್ ನಾಸರ್ ಉದ್ದೀನ್ ಅವರ ಏಣಿಯನ್ನು ಇತರ ಶಿಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಉದ್ದನೆಯ ಕೂದಲು ಪಾಲ್ಕಿಯ ಪಾದಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವು ಮತ್ತು ನೋವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರು ತನ್ನ ಗೆಳೆಯ ಶಿಕ್ಷಕ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಈ ನೋವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡು, ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಹಜರತ್ ನಾಸಿರುದ್ದೀನ್ ಮೆಹಮೂದ್ ಚುರಾಗ್ ದೆಹಲಿ ಅವರಿಗೆ ಈ ವಿಷಯ ತಿಳಿದಾಗ, ಅವರು ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸಿಂಹವನ್ನು ಓದಿವ ಮೂಲಕ ವ್ಯಖ್ಯನವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ “ಗೆಸು ದಾರಾಜ್” ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು.
ಅಬುಲ್-ಫತಾಹ್ ಮತ್ತು ಗೆಸು ಡ್ರಾಜ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಶೇಖ್ ಅಬುಲ್-ಫತಾಹ್ ಸದರ್ ಉದ್ದೀನ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ದೆಹಲಿ ಜನರು ಅವರನ್ನು ಖ್ವಾಜಾ ಬಂಡಾ ನವಾಜ್ ಗೆಸು ದ್ರಾಜಾದ್ ಎಂದು ಕರೆದರು ಎಂದು ಇತಿಯಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಗುಲ್ಬರ್ಗದಲ್ಲಿ: ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಂತರ, ಅವರು ಸುಮಾರು 76 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಗುಲ್ಬರ್ಗಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಫಿರೋಜ್ ಷಾ ಬಹಮನಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಅನ್ನು ಆಳಿದರು. ಅವರು ಅವರಿಗೆ ಬಹಳ ಗೌರವ ನೀಡಿದರು. ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ, ಅವರು ಜನರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರವಚನ, ಉಪದೇಶ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿದ್ದರು.
ಶರಣ ಬಸವೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಬಂದೇ ನವಾಜರ ಸ್ನೇಹದ ಗುರುತಾಗಿ ಈಗಲೂ ಕೂಡ ಕೆಲವು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಉಳಿದಿವೆ. ಬಂದೇ ನವಾಜರ ಉರುಸು ಶುರುವಾಗುವ ಮುನ್ನ ತೇಯ್ದಿರುವ ಗಂಧವು ಶರಣ ಬಸವೇಶ್ವರರ ಗುಡಿಯಿಂದ ಬರಲೇ ಬೇಕು. ಹಾಗೇ ಶರಣ ಬಸವೇಶ್ವರರ ಜಾತ್ರೆ ಆರಂಭ ಆಗುವ ಮುನ್ನ ದೀವಟಿಗೆಗಳು ಬಂದೇ ನವಾಜರ ದರ್ಗಾದಿಂದ ಬರಲೇ ಬೇಕು. ಬಂಡೆ ನವಾಜ್ 101 ನೇ ವಯಸ್ಸನ್ನು ತಲುಪಿದರು, ಗುಲ್ಬರ್ಗಾದಲ್ಲಿ 825 ಹಿಜ್ರಿಯಲ್ಲಿ ನಿಧನ ಹೊಂದರು.
